8bcac8a103aec3c3 - new88066

Sau nhiều năm làm việc trong ngành thương mại điện tử và trải qua nhiều công ty khác nhau, tôi nhận thấy một xu hướng rõ rệt: hầu hết các sản phẩm trong ngành đều cố gắng bắt chước mô hình của Taobao. Trong các cuộc họp thảo luận nội bộ về giải pháp, câu hỏi thường được đặt ra là "Taobao đã làm như thế nào?" Đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử quốc tế, câu hỏi tương tự lại xoay quanh Amazon – keo bong da họ luôn muốn biết Amazon đã triển khai điều này ra sao.

Các công ty này không chỉ dừng lại ở việc học hỏi mà còn cố gắng tuyển dụng những người có kinh nghiệm làm việc tại Alibaba để nhanh chóng sao chép toàn bộ năng lực của Taobao. Họ mong muốn thu gọn cả thập kỷ phát triển cơ sở hạ tầng của Taobao vào vòng một hoặc hai năm. Tuy nhiên, hậu quả từ cách tiếp cận này không tỷ lệ ngoại hạng anh phải lúc nào cũng tích cực.

Một người bạn từng làm việc tại Alipay kể cho tôi một câu chuyện thú vị. Cô ấy chịu trách nhiệm phát triển một lĩnh vực liên quan đến ứng dụng nhỏ (mini-program) trên nền tảng Alipay. Sếp của cô yêu cầu đơn giản: hãy làm giống WeChat Mini Programs. Nhưng sau khi tìm hiểu kỹ hơn, cô ấy phát hiện ra rằng ngay cả WeChat cũng đã ngừng đầu tư vào lĩnh vực này. Đây chính là minh chứng rõ ràng cho sự lo lắng sợ bỏ lỡ (FOMO - Fear Of Missing Out) trong ngành sản phẩm số.

Trong kinh tế học, có một khái niệm gọi là "nhược điểm của việc phát triển muộn" (late-mover disadvantage). Nó ám chỉ rằng các quốc gia phát triển sau thường cố gắng bắt chước công nghệ và mô hình công nghiệp của các quốc gia tiên tiến để đạt tốc độ tăng trưởng nhanh chóng. Tuy nhiên, vì thiếu nền tảng thể chế vững chắc, họ thường để lại rất nhiều hệ lụy, gây bất lợi cho sự phát triển bền vững trong dài hạn. Khái niệm này hoàn toàn phù hợp để áp dụng vào thực trạng sao chép tràn lan trong ngành công nghệ thông tin.

Bằng cách chỉ tập trung vào việc bắt chước mà không chú trọng sáng tạo, các công ty đang đánh mất cơ hội xây dựng giá trị cốt lõi riêng và tạo ra sự khác biệt thực sự trên thị trường. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh mà còn làm suy giảm động lực đổi mới trong toàn ngành.

Kết luận lại, việc phát triển sau không nhất thiết phải đi kèm với sự phụ thuộc vào việc sao chép mô hình của người khác. Sự sáng tạo và xây dựng chiến lược độc lập mới là chìa khóa để đạt được thành công lâu dài trong thời đại công nghệ ngày nay.